Koniec z nieuczciwymi praktykami sprzedawców podczas sezonowych wyprzedaży. Do 28 maja 2022 przedsiębiorcy muszą dostosować się do unijnej dyrektywy Omnibus. Jest odpowiedzią na rozwój nowoczesnych technologii i postępującą cyfryzację gospodarki. Reguluje ona zasady prezentacji informacji o obniżce ceny, ale nie tylko. Z nowymi przepisami powinien zapoznać się każdy właściciel sklepu internetowego.
Biorąc pod uwagę wyniki raportu KPMG „Wyprzedaże i promocje – jak zmieniają się zwyczaje zakupowe Polaków”, okazuje się, że Polacy najbardziej upodobali sobie wyprzedaże sezonowe. W trakcie promocji konsumenci najchętniej kupują obuwie, odzież, kosmetyki oraz elektronikę. Z wyprzedaży i promocji sezonowych korzysta aż 88% Polaków. Wielu z nich wstrzymuje się z decyzją zakupową właśnie do wyprzedaży.
Niektórzy przedsiębiorcy manipulują
Coraz częściej słyszy się o nieuczciwych zagraniach sklepów podczas wyprzedaży. W sieci można znaleźć wiele zdjęć przedstawiających metki z cenami, które po obniżce… okazują się wyższe niż wcześniej. Sztuczne podnoszenie cen przed wyprzedażą jest domeną przede wszystkim dużych sieciówek. Kuszą klientów atrakcyjnymi zniżkami, nie przykładając się nawet do zakamuflowania swoich działań manipulacyjnych. Na metce doklejane są nowe ceny. Wystarczy odkleić najnowszą, aby przekonać się, ile dany towar wcześniej kosztował. Wiele zdjęć prezentujących takie zagrywki krąży w sieci, uświadamiając nam, jak jesteśmy manipulowani.
Innym – nazwijmy to wprost – oszustwem są fałszywe opinie. Przedsiębiorcy są na tyle wyrachowani, że potrafią nawet wynajmować agencje do pisania niepochlebnych opinii o konkurencji. To problem, z którym borykają się szczególnie nowo powstałe sklepy internetowe, których nie stać na tak daleko idące wydatki. Pragną uczciwie pozyskiwać klientów, co w takich realiach jest bardzo trudne.
Omnibus na straży uczciwości
Prawdopodobnie zimowa wyprzedaż była ostatnią, w której sprzedawcy mogli sobie pozwolić na nieuczciwe praktyki. Do 28 maja 2022 muszą bowiem się dostosować do nowej dyrektywy, nazywanej w skrócie Omnibus. Pełna nazwa brzmi: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta.
Unijne przepisy wymagały podjęcia ustawodawczych decyzji od polskich władz. Powstał już projekt ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (czyli Ustawy o prawach konsumenta, Ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług, Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym). Nowelizacji przepisów trzeba dokonać do dnia 28 maja, czasu jest więc niewiele. Zmiany dotyczą zarówno sklepów stacjonarnych, jak i internetowych.
Czego można się spodziewać?
1. Uczciwa prezentacja ceny
Obok informacji o obniżonej cenie towaru lub usługi, sprzedawcy będą zamieszczać informację o najniższej cenie tego towaru lub usługi w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Jeśli od czasu wprowadzenia towaru (lub usługi) nie minął miesiąc, sprzedawca musi podać informację o jego najniższej cenie. Natomiast w przypadku produktów ulegających szybkiemu zepsuciu lub z krótkim terminem przydatności, oprócz obniżonej ceny trzeba zamieścić informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki.
2. Precyzyjna metodologia informowania
Omnibus wprowadzi regulacje dotyczące prezentowania wyników wyszukiwania produktów lub usług. To oznacza, że prezentując jakiś produkt, trzeba wskazać dlaczego został wybrany akurat ten a nie inny. Można to określać poprzez informacje typu: „najczęściej wybierany”, „najtańszy”, „w odniesieniu do twoich ostatnich zakupów”, czy „najlepiej oceniany”. Ponadto powstanie konieczność informowania o reklamowej formie przekazywanej informacji, jeśli została ona opłacona w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w ramach wyników wyszukiwania.
3. Szczere opinie
Opinie pisane za wynagrodzeniem lub przez osoby, które nie korzystały z usług firmy, będą uznawane za nieuczciwą praktykę i wprowadzanie konsumentów w błąd. Trudność może sprawić weryfikacja pochodzenia komentarzy. Dlatego osoba, która ma podejrzenia co do prawdziwości opinii, będzie musiała udowodnić takie działanie, poprzez wskazanie uzasadnionych i proporcjonalnych działań, jakie podejmuje w celu weryfikacji opinii. Trudno ocenić, co to oznacza w praktyce.
4. Koniec z nieuczciwymi warunkami sprzedaży
Omnibus wprowadzi również zmiany na platformach sprzedażowych, które pośredniczą w transakcjach. Za nieuczciwą praktykę uznawane będzie np. nieudzielenie informacji o tym, czy sprzedający jest przedsiębiorcą. Zaistnieje konieczność ustalania warunków odpowiedzialności. Szczególnie ma to zastosowanie do kwestii reklamacji, o której pisaliśmy w artykule: Kiedy klient ma prawo do reklamacji?
5. Dodatkowe regulacje przy zawieraniu umów poza lokalem przedsiębiorstwa
Wprowadzone zostaną nowe zasady zawierania i rozwiązywania umów zawartych na odległość. Klienci będą mieli prawo do odstąpienia od umowy o świadczenie usług zdrowotnych zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa, co ma szczególne w dobie nagminnych oszustw, na tak zwane sprzęty medyczne oferowane seniorom podczas prezentacji. Ponadto nowe przepisy będą zakazywały zawierania umów o świadczenie usług finansowych podczas pokazu. W praktyce zaciągnięcie pożyczki na spłatę kołdry za kilkanaście tysięcy stanie się już tylko przykrym wspomnieniem. W przypadku zawarcia takiej umowy będzie ona nieważna z mocy prawa. Ponadto zakazane zostanie przyjmowanie płatności przed upływem terminu do odstąpienia od umowy, który wynosi 14 dni (w odniesieniu do niektórych umów zawieranych poza lokalem).
6. Zakazana odsprzedaż limitowanych biletów
Zakazana będzie odsprzedaż konsumentom biletów na imprezy kulturalne lub sportowe, o ile przedsiębiorca nabył je z wykorzystaniem oprogramowania pozwalającego obchodzić środki techniczne lub przekraczać limity techniczne nałożone przez pierwotnego sprzedawcę. Konkretnie chodzi o obejście wyznaczonych limitów i ograniczeń nałożonych w odniesieniu do liczby biletów, które dana osoba może kupić.
7. Różnica między usługą cyfrową a treścią cyfrową
Prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni od dnia jej zawarcia występuje w przypadku umów o dostarczanie usług cyfrowych. Nie dotyczy zaś treści cyfrowych niedostarczanych na nośniku materialnym. Usługa cyfrowa to np. gra online, przechowywanie plików w chmurze. Treść cyfrowa niedostarczana na nośniku materialnym, to np. dostarczenie pliku audio.
Kary za niestosowanie
W sytuacji stwierdzenia naruszenia przepisów, Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej będzie mógł nałożyć karę pieniężną do 20 tys. zł. Jeżeli do zaniechania dojdzie więcej niż trzy razy w ciągu roku – kara będzie wynosić do 40 tys. zł., ponadto nieuczciwe praktyki będą zagrożone karą pieniężną do 10% rocznego obrotu przedsiębiorcy.
Właścicieli sklepów internetowych czeka trudny czas, wymagający dostosowania się do nowych przepisów prawa. Największym wyzwaniem będzie transparentność. Zasady sprzedaży online mają być dla klientów przejrzyste, jasne, co za tym idzie na przedsiębiorcach będą spoczywały nowe obowiązki. Warto to zrobić zawczasu i poinformować klientów o nowych zasadach. Może to być dobry sposób na budowanie pozytywnego wizerunku firmy, która dba o prawa swoich klientów.